Utylizacja fotowoltaiki - wszystko, co powinieneś o niej wiedzieć

Utylizacja paneli, a ekologia

Panele fotowoltaiczne to inwestycja, dzięki której oszczędzamy przez długie lata, wykorzystując ekologiczne odnawialne źródła energii (OZE). Co jednak zrobić, gdy stracą swoją żywotność lub w sytuacji, w której chcemy dokonać remontu dachu – wymagającego także wymiany instalacji? Temat jest o tyle istotny, że wciąż wiele osób ma wątpliwości, czy utylizacja paneli może być groźna dla środowiska.

Czy ich obawy są potrzebne i uzasadnione?

Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, warto uświadomić sobie, jak są zbudowane oraz jak działają panele fotowoltaiczne. Następnie należy przyjrzeć się temu, jak dokładnie przebiega proces utylizacji oraz po jakim czasie i kto powinien się nim zainteresować.

Żywotność modułów fotowoltaicznych

Panele fotowoltaiczne należą do niezwykle żywotnych sprzętów, które przez długi okres gwarantują wysoki poziom sprawności. Wszystko zależy w dużej mierze od tego, jakie moduły fotowoltaiczne wybierzemy. Gwarantowana żywotność paneli fotowoltaicznych wynosi nawet 25-30 lat. Po tym czasie jednak instalację można nadal eksploatować, ponieważ jej sprawność będzie oscylować w okolicach 70-80% pierwotnej mocy. Jednak, gdy podejmiemy decyzję o wymianie instalacji na nowszą i sprawniejszą, dotychczas używane moduły musimy zutylizować (lub sprzedać jako używane).

Duża część surowców z instalacji nadaje się do ponownego użycia. Współczesna technologia sprawia, że 80-90% ogniw fotowoltaicznych można wykorzystać ponownie. Obiecująco wygląda też fakt, iż jesteśmy w stanie przetworzyć nawet 96% surowców wykorzystanych produktów. Zarówno utylizacja (czyli: przetworzenie, by uzyskać surowce wtórne do produkcji), jak i recykling (wykorzystanie materiałów jako surowców wtórnych) są więc możliwe – i opłacalne z punktu widzenia ekologii.

Utylizacja paneli a prawo

Panele fotowoltaiczne obejmuje unijna Dyrektywa WEEE (ang. Waste Electrical and Electronic Equipment) z 4 lipca 2012 roku. Zgodnie z nią wszystkie państwa, przedsiębiorcy i obywatele UE muszą oddać zużyte sprzęty i odpady elektryczne do utylizacji bądź recyklingu. Na liście sprzętu objętego dyrektywą jest m.in. sprzęt wielkogabarytowy, do którego zaliczają się moduły fotowoltaiczne.

Alternatywne źródła energii - czym jest zielona energia i czy warto inwestować w OZE?

Celem działań objętych dyrektywą jest optymalizowanie i zmniejszanie produkcji tzw. elektrośmieci, których przyrost na świecie sięga rocznie kilkadziesiąt milionów ton odpadów. Z utylizacją i odzyskiem zużytych paneli słonecznych związana jest m.in. funkcjonująca w Europie inicjatywa PV Cycle.

Jak przebiega utylizacja paneli fotowoltaicznych?

Na samym początku z paneli zdejmuje się ramy. Następnie z instalacji usuwane zbędne części: kable czy skrzynka przyłączeniowa. Potem następują cięcie i zgniatanie modułów, by przesłać je do odpowiedniej sekcji odzysku.

Większość elementów fotowoltaiki umożliwia odzyskanie w prosty sposób na poziomie nawet ponad 90%. Pozostałe materiały poddawane są utylizacji w temperaturze ok. 500 C, co pozwala na ich pełną neutralizację. Co można odzyskać w wyniku recyklingu modułów fotowoltaicznych?

Dowiedz się także, czym jest mikroinstalacja fotowoltaiczna.

Recykling paneli PV – jak wygląda?

Czynności przygotowujące do tego procesu opisaliśmy wyżej. Z recyklingiem paneli związany jest przede wszystkim odzysk na poziomie 90-95% takich materiałów jak szkło, miedź, krzem, plastik oraz aluminium, które oddzielone wysyła się do oddzielnych strumieni.

W ten sposób odzyskuje się np. wafle krzemowe bądź szkło wykorzystywane m.in. do produkcji pokryw studzienek kanalizacyjnych czy też przesyłane do hut lub fabryk.

Panele fotowoltaiczne - recykling. Ile kosztuje?

Średni koszt oddania modułu do recyklingu to ok. 1,5 zł netto za kilogram, nie licząc transportu. Wraz z nim cena może wzrosnąć o dodatkowe 2,5 zł za kilometr. Ile może kosztować recykling?

Aby to zobrazować, posłużmy się przykładem. Załóżmy, że w domu masz zainstalowanych 13 paneli z 72 ogniwami o mocy 300 Wp. Waga jednego panelu to 21 kg. Wszystkie będą ważyły 273 kg. Za recykling paneli o takiej wadze (bez transportu) zapłacisz 409,50 zł.

Ile kosztuje utylizacja paneli fotowoltaicznych?

Wielu właścicieli domów wyposażonych w fotowoltaikę czy farm fotowoltaicznych zastanawia się, na jaki koszt powinni się przygotować w przypadku utylizacji paneli fotowoltaicznych. Średnia cena za utylizację modułów PV jest taka sama jak w przypadku recyklingu - ok. 1,5 zł za kg, nie wliczając transportu.

Utylizacja i recykling paneli – kto za nie odpowiada w Polsce?

Paneli nie można po prostu wyrzucić na śmietnik. Po pierwsze, są zbyt duże. Po drugie, nie pozwalają na to rodzaj i różnorodność tworzyw, z jakich są wykonane. Zgodnie z prawem moduły musi przejąć specjalny zakład recyklingu paneli fotowoltaicznych.

Kto odpowiada za cały proces?

W Polsce nie ma na razie ścisłych regulacji prawnych przenoszących odpowiedzialność na producentów bądź właścicieli. Niektórzy producenci paneli gwarantują samodzielny odbiór po tym, gdy panele się zużyją, w innych wypadkach właściciel sam musi dostarczyć je do zakładu. Niezmiennym pozostaje natomiast fakt, że koszt utylizacji modułów koniec końców poniesie ich właściciel.